Lắp đặt tủ điện hạ thế đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt đảm bảo hệ thống điện vận hành an toàn, ổn định và tiết kiệm chi phí bảo trì. Bài viết này hướng dẫn chi tiết quy trình lắp đặt chuẩn, các tiêu chuẩn kỹ thuật cần tuân thủ và lưu ý quan trọng giúp bạn lựa chọn đơn vị thi công uy tín, tránh những rủi ro điện nghiêm trọng.

Tủ điện hạ thế là gì? Phân loại và vai trò trong hệ thống điện

Tủ điện hạ thế là thiết bị điện chứa các bộ phận điều khiển, bảo vệ và phân phối điện, hoạt động ở điện áp dưới 1000V. Đây là thành phần quan trọng trong hệ thống điện công nghiệp, tòa nhà và nhà máy.

Phân loại tủ hạ thế phổ biến

• Tủ phân phối tổng (MDB): Quản lý và phân phối điện từ nguồn chính đến các nhánh.
• Tủ phân phối nhánh (DB): Phân phối điện đến từng khu vực hoặc thiết bị cụ thể.
• Tủ ATS: Tự động chuyển đổi nguồn điện (giữa điện lưới và máy phát).
• Tủ bù công suất: Tối ưu hóa công suất, giảm tổn hao điện năng.

Vai trò của tủ điện hạ thế

• Bảo vệ thiết bị: Ngăn chặn sự cố như ngắn mạch, quá tải.
• Đảm bảo an toàn: Giảm rủi ro điện giật, cháy nổ.
• Quản lý điện năng: Giúp kiểm soát, phân phối điện hiệu quả, tiết kiệm năng lượng.

Tiêu chuẩn thiết kế và lắp đặt tủ điện hạ thế cần tuân thủ

Các tiêu chuẩn thiết kế: 

IEC 61439-1:2009: Quy định thiết kế, thử nghiệm, an toàn cho tủ điện hạ áp (điện áp ≤ 1000V AC hoặc 1500V DC). Bao gồm:

• Độ bền vật liệu: Chống ăn mòn, cách điện, chịu nhiệt (thử nghiệm sợi dây nóng đỏ 650°C–960°C theo IEC 60695-2-10/11).
• Khoảng cách cách ly: Khe hở không khí, đường rò đảm bảo an toàn.
• Đấu nối: Tuân thủ IEC 60445, đánh dấu đầu nối rõ ràng, kết nối dây dẫn ngoài chắc chắn.

TCVN 7994-1:2009 (tương đương IEC 60439-1:2004): Yêu cầu thiết kế tủ điện đóng cắt, điều khiển hạ áp:

• Vật liệu: Chống cháy, cách điện, độ dày vỏ thép phù hợp, chịu va đập.
• Cấu trúc: Bền vững, ngăn cách các khối chức năng (Form 1–4b) để giảm rủi ro cháy nổ.

Chống cháy và cách ly:

• Ngăn ngừa hồ quang điện (IEC 61641).
• Vách ngăn cách ly giữa thanh cái, thiết bị, điểm đấu nối (Form 4a/4b tăng an toàn).

Đấu nối: Sơ đồ đấu dây rõ ràng, dây dẫn tiết diện phù hợp, thiết bị bảo vệ (aptomat, MCCB) đáp ứng dòng cắt 5–100kA.mangcapdien.vn

Tiêu chuẩn lắp đặt tại công trình: Khoảng cách, thông gió, chống ẩm, tiếp địa, IP–IK

Vị trí lắp đặt:

• Đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm ướt, hóa chất ăn mòn, nguy cơ cháy nổ.
• Dễ tiếp cận để vận hành, bảo trì.

Khoảng cách:

• Khe hở không khí, đường rò đáp ứng TCVN 7994-1:2009.
• Điện cực đất cách móng ≥ 1m, cọc đất sâu 0,5–1,2m.

Thông gió: Đảm bảo thông gió tự nhiên, tránh nhiệt độ vượt 40°C (trung bình 24h ≤ 35°C).

Chống ẩm:

• Vỏ tủ đạt cấp bảo vệ IP (IP54: chống bụi, nước bắn).tanquochung.vn
• Không đặt dưới khu vực ẩm ướt (phòng tắm, khu sản xuất ẩm).

Tiếp địa:

• Hệ thống tiếp địa an toàn, dây nối đất bằng đồng, màu xanh/vàng, không dùng nhôm.
• Tháo cực nối đất (TNC) trước khi đo cách điện, đạt ≥ 1000 ohms/V.

IP–IK:

• IP (IEC 60529): Bảo vệ chống bụi, nước (IP54 phổ biến).
• IK (IEC 62262): Chống va đập cơ học (vỏ thép dày ≥ 1mm hoặc composite).

Yêu cầu an toàn khi sử dụng

Đóng/cắt đúng tải:

• Sử dụng thiết bị đóng cắt (aptomat, MCCB) phù hợp dòng định mức 10–6300A, tần số 50/60Hz.
• Kiểm tra vận hành nguội trước khi cấp điện, thử tải để đảm bảo ổn định.

Kiểm tra định kỳ:

• Kiểm tra cách điện, vận hành thiết bị, phát hiện lỗi vật liệu, tay nghề.
• Thử nghiệm nhiệt độ, dòng ngắn mạch, bảo vệ quá tải/ngắn mạch.

Khóa liên động:

• Cửa tủ, bộ phận tháo/kéo ra có khóa liên động, chỉ mở bằng chìa/dụng cụ, đảm bảo an toàn khi thao tác.
• Bộ phận tháo ra được cách ly an toàn khi mạch chính mang điện.

An toàn chung:

• Ngăn ngừa điện giật (trực tiếp/gián tiếp) theo TCVN 7447-4-41.
• Bảo vệ thiết bị khỏi bụi, nước, va đập; giảm rủi ro cháy nổ do ngắn mạch/quá tải.

Quy trình lắp đặt tủ điện hạ thế đúng kỹ thuật

Bước 1: Chuẩn bị mặt bằng và điều kiện thi công

• Yêu cầu mặt bằng: Nền móng phải bằng phẳng, chắc chắn, chịu được trọng lượng tủ điện. Đảm bảo khu vực khô ráo, tránh ngập nước.
• Chống ẩm: Sử dụng vật liệu chống thấm, kê cao nền nếu cần. Lắp đặt ở vị trí thông thoáng, tránh nhiệt độ cao.
• Hệ thống tiếp địa: Thiết lập hệ thống tiếp địa sơ bộ với điện trở nhỏ hơn 4 Ohm, đảm bảo an toàn khi vận hành.

Bước 2: Ghép các khoang tủ – Căn chỉnh kết cấu

• Ghép khoang tủ: Sắp xếp các khoang theo sơ đồ thiết kế, đảm bảo đúng vị trí và thứ tự.
• Căn chỉnh: Dùng thước thủy để kiểm tra độ phẳng, siết chặt bu-lông theo lực tiêu chuẩn (thường 20-30 Nm tùy loại).
• Cố định chân đế: Gắn chân đế chắc chắn vào nền móng bằng bu-lông neo hoặc hàn cố định, đảm bảo tủ không rung lắc.

Bước 3: Lắp thanh cái, thanh cái nối đất

• Lắp thanh cái: Sử dụng thanh cái đồng hoặc nhôm, đảm bảo khoảng cách pha – pha (tối thiểu 25 mm với tủ hạ thế). Tiết diện thanh cái phù hợp công suất tải (ví dụ: 100A cần tiết diện khoảng 25 mm²).
• Thanh cái nối đất: Lắp thanh cái nối đất chắc chắn, kết nối với hệ thống tiếp địa, kiểm tra độ tiếp xúc tốt.

Bước 4: Đấu nối cáp nguồn vào – ra

• Chọn cáp: Sử dụng cáp có tiết diện phù hợp (ví dụ: tải 100A cần cáp 25 mm²). Kiểm tra định mức chịu tải và môi trường.
• Lắp cốt và cách điện: Sử dụng đầu cốt phù hợp, bọc lót cách điện để tránh chập. Siết chặt đầu cốt bằng dụng cụ chuyên dụng.
• Đánh dấu: Gắn nhãn rõ ràng cho từng dây pha, trung tính, và nối đất để dễ nhận diện.

Bước 5: Nối dây điều khiển, tín hiệu và phụ kiện

• Đấu nối dây điều khiển: Kết nối mạch điều khiển, khởi động, hoặc PLC (nếu có) theo sơ đồ. Sử dụng dây có tiết diện 0.5-1.5 mm².
• Sắp xếp dây: Buộc gọn dây bằng dây đai nhựa, dẫn dây qua máng cáp để tránh lộn xộn.
• Kiểm tra tín hiệu: Đảm bảo tín hiệu từ cảm biến, rơ-le hoạt động chính xác trước khi đóng điện.

Bước 6: Kiểm tra, thử nghiệm và đóng điện an toàn

• Kiểm tra độ siết: Kiểm tra lực siết bu-lông, đầu cốt (dùng cờ-lê lực nếu cần).
• Đo điện trở cách điện: Dùng đồng hồ Megger đo điện trở cách điện (>1 MΩ ở 500V). Kiểm tra pha – pha, pha – đất.
• Test tải nhẹ: Đóng điện ở chế độ tải nhẹ, kiểm tra hoạt động của các thiết bị, đảm bảo không có hiện tượng chập, nóng bất thường.

>>> Xem thêm

Lắp đặt tủ điện điều khiển: Hướng dẫn chi tiết

Hướng dẫn cách lắp tủ điện âm tường an toàn, đúng kỹ thuật

Lưu ý quan trọng khi lắp đặt và vận hành tủ điện

Khi lắp đặt:

• Tránh nguồn nhiệt và hơi nước: Không đặt tủ điện gần bếp, lò sưởi, hoặc khu vực có độ ẩm cao để tránh hư hỏng thiết bị và đảm bảo an toàn.
• Khóa cửa và cửa kính: Tại nơi công cộng, tủ điện cần có khóa cửa và cửa kính chắc chắn để ngăn chặn truy cập trái phép, đảm bảo an toàn.
• Ghi nhãn thiết bị: Gắn nhãn rõ ràng, đầy đủ cho các thiết bị đóng cắt (MCB, MCCB…) để dễ dàng nhận diện và vận hành.

Sau khi vận hành:

• Kiểm tra hệ thống tiếp địa: Định kỳ kiểm tra hệ thống tiếp địa để đảm bảo an toàn điện, tránh rò rỉ hoặc chập điện.
• Siết lại thanh cái: Sau 6 tháng vận hành, kiểm tra và siết chặt các thanh cái để đảm bảo kết nối chắc chắn, tránh lỏng lẻo gây sự cố.

Lưu ý: Thực hiện kiểm tra và bảo trì định kỳ bởi kỹ thuật viên chuyên nghiệp để đảm bảo tủ điện hoạt động ổn định, an toàn.

Các lỗi thường gặp và cách khắc phục khi lắp đặt tủ hạ thế

1. Gắn sai thứ tự pha – nguy cơ cháy thiết bị:

Lỗi này xảy ra khi các pha điện (R, S, T) bị đấu nối sai, dẫn đến hoạt động bất thường, gây cháy hoặc hỏng thiết bị. 

Cách khắc phục: Kiểm tra kỹ thứ tự pha bằng đồng hồ đo hoặc thiết bị chuyên dụng trước khi đấu nối. Đảm bảo tuân theo sơ đồ thiết kế và sử dụng dây dẫn màu chuẩn (đỏ, vàng, xanh) để tránh nhầm lẫn.

2. Không siết kỹ bu-lông – sinh nhiệt tại điểm nối: 

Bu-lông lỏng lẻo làm tăng điện trở tiếp xúc, gây nóng chảy hoặc cháy tại điểm nối. 

Cách khắc phục: Sử dụng dụng cụ siết lực đúng mô-men xoắn theo tiêu chuẩn nhà sản xuất. Kiểm tra định kỳ các điểm nối để đảm bảo độ chặt và không có dấu hiệu quá nhiệt.

3. Không bố trí thông gió – dễ quá nhiệt: 

Tủ hạ thế thiếu thông gió khiến nhiệt độ tăng cao, ảnh hưởng đến tuổi thọ thiết bị. 

Cách khắc phục: Lắp quạt thông gió hoặc thiết kế khe thoát nhiệt phù hợp. Đảm bảo khoảng cách thông thoáng xung quanh tủ và tránh đặt tủ ở nơi có nhiệt độ cao hoặc kín gió.

4. Cáp không đánh dấu – khó bảo trì:

Dây cáp không được đánh dấu gây khó khăn trong việc xác định và sửa chữa sau này. 

Cách khắc phục: Sử dụng nhãn đánh dấu rõ ràng trên từng dây cáp, ghi chú chức năng và vị trí. Lưu trữ sơ đồ đấu nối chi tiết để hỗ trợ bảo trì lâu dài.

Báo giá tủ điện hạ thế – Các yếu tố ảnh hưởng

Giá tủ điện hạ thế phụ thuộc vào:

• Loại tủ: Tủ phân phối tổng (MSB), tủ phân phối nhánh (DB), tủ điều khiển, hoặc tủ tụ bù, mỗi loại có thiết kế và chức năng riêng.
• Số ngăn: Số lượng ngăn ảnh hưởng đến kích thước và độ phức tạp, thường từ 1-36 ngăn tùy yêu cầu.
• Công suất tải: Tủ cho phụ tải lớn (100A-6300A) có giá cao hơn do yêu cầu linh kiện chất lượng và thiết kế phức tạp.
• Địa điểm thi công: Chi phí vận chuyển, lắp đặt thay đổi tùy vị trí (trong nhà, ngoài trời, khu công nghiệp, chung cư).
• Yêu cầu đặc biệt: Vật liệu (inox, composite), cấp bảo vệ IP (chống nước, bụi), tích hợp PLC, biến tần, hoặc thiết kế theo tiêu chuẩn cụ thể (IEC 60439-1, TCVN 7994-1:2009).

Đề xuất: Chọn gói trọn gói từ thiết kế đến lắp đặt để tối ưu chi phí, đảm bảo an toàn, hiệu suất và độ bền.

FUCO E&C cung cấp dịch vụ lắp đặt tủ điện hạ thế chuyên nghiệp, đáp ứng mọi yêu cầu kỹ thuật. Liên hệ ngay qua hotline  0984 700 355 hoặc website sanxuattudien.com để được tư vấn và báo giá nhanh chóng!

Câu hỏi thường gặp khi lắp đặt tủ điện hạ thế

1. Tủ điện hạ thế có cần điều hòa làm mát không?

Có, nếu tủ lắp ở khu vực nhiệt độ cao, nhiều thiết bị tải lớn hoặc nơi không thông thoáng. Trong các nhà máy, nên lắp quạt thông gió, quạt tản nhiệt hoặc điều hòa mini để đảm bảo thiết bị bên trong không quá nhiệt.

2. Thời gian thi công 1 tủ điện là bao lâu?

Thời gian lắp đặt và hoàn thiện 1 tủ điện hạ thế dao động từ 1 đến 3 ngày, tùy vào quy mô, độ phức tạp và điều kiện mặt bằng. 

Với hệ thống nhiều tủ, thời gian có thể kéo dài hơn 1 tuần.

3. Lắp trong nhà và ngoài trời khác nhau thế nào?

Tủ ngoài trời cần vỏ chống nước chuẩn IP54 trở lên, có mái che, sơn tĩnh điện kháng tia UV và hệ thống chống sét. Trong khi đó, tủ trong nhà chủ yếu chú trọng đến cách ly điện, thông gió và bố trí hợp lý để bảo trì dễ dàng.

4. Tủ điện hạ thế nên lắp ở đâu là phù hợp nhất?

Nên lắp ở nơi thoáng khí, khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp, thuận tiện cho kỹ thuật viên thao tác và bảo trì.

Đối với công trình công nghiệp, cần bố trí phòng riêng hoặc khu vực cách biệt đảm bảo an toàn điện.

Kết luận

Việc lắp đặt tủ điện hạ thế không chỉ đòi hỏi kiến thức kỹ thuật chuyên sâu mà còn cần tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn nghiêm ngặt để đảm bảo hiệu quả vận hành lâu dài. Nếu bạn đang tìm kiếm đơn vị thi công chuyên nghiệp, FUCO E&C là đối tác uy tín với nhiều năm kinh nghiệm trong thiết kế, sản xuất và lắp đặt tủ điện hạ thế, cam kết chất lượng, đúng tiến độ và bảo hành dài hạn.

Công ty cổ phần FUCO E&C – Chuyên sản xuất và cung cấp các thiết bị cơ điện theo yêu cầu.

Thông tin liên hệ

🌐 Website: https://sanxuattudien.com

📘 Facebook: https://www.facebook.com/Sanxuattudienfuco

📞 Hotline: +84 98 470 03 55

📧 Email: fucoec@gmail.com